Δεν μπορεί το ίδιο να διακρίνει τα συναισθήματα που βιώνει . Βιώνει ξεκάθαρα τη χαρά και τη λύπη . Πιο σύνθετα όμως συναισθήματα αποτελούν για το παιδί μια ομιχλώδη , συγκεχυμένη κατάσταση που δεν μπορεί καν να ονομάσει.

Κάθε τέτοια κατάσταση τη βιώνει μόνο σωματικά , όταν νιώθει τη νευρικότητα με τους αυξημένους χτύπους της καρδιάς του ή έναν κόμπο στο λαιμό ή ένα σφύξιμο στο στομάχι . Τότε ίσως δε θα καταφέρει να φάει κι εσύ θα το ερμηνεύσεις ως μια αδιαθεσία και θα σπεύσεις να του βάλεις θερμόμετρο.

Μακάρι να υπήρχε ένα θερμόμετρο για τα συναισθήματα των παιδιών με αποτέλεσμα να γίνονται άμεσα αντιληπτά από γονείς ή εκπαιδευτικούς...

Για την πνευματική , συναισθηματική , ψυχολογική ευεξία των παιδιών έχουμε ευθύνη όλοι όσοι εμπλεκόμαστε άμεσα με παιδιά . Να ένας σύντομος και εύχρηστος τρόπος να εξετάσετε πόσες φορές απευθυνόμενοι στο παιδί σας χρησιμοποιείτε τις παρακάτω διατυπώσεις εκπαιδεύοντας το παιδί να μην εκφράζεται και να κυνηγά το χρόνο :

• Πήγαινε στο δωμάτιο σου.
• Όχι τώρα... Η μαμά έχει δουλειά.
• Μην κουράζεις τον μπαμπά.
• Κάτσε ήσυχος.
• Γρήγορα.

Ή στο μαθητή :

• Κάτσε κάτω.
• Μη μιλάς.
• Κάνε πιο γρήγορα.
• Τελείωνε ,όλοι εσένα περιμένουμε.

Χρονομετρήστε τον πραγματικό χρόνο που δίνετε ημερησίως στα παιδιά να εκφράσουν τις σκέψεις τους...

Συνηθίζουμε να δίνουμε παραγγελιές στα παιδιά μας <<Κάνε αυτό , κάνε εκείνο...>>, δε συνομιλούμε με όρους πραγματικής επικοινωνίας.

Δίνουμε οδηγίες , διατυπώνουμε κανόνες στους οποίους πρέπει να υπακούν , μονολογούμε. Μιλάμε τόσο πολύ για τα παιδιά μας , με καμάρι, σε συναδέλφους, φίλους και συγγενείς μα δε συνομιλούμε πραγματικά με τα ίδια.

Αν θυμηθούμε τη βρεφική ηλικία των παιδιών μας , όταν ακόμα ήταν στο στάδιο του βαβίσματος , πιθανόν τους μιλούσαμε περισσότερο. Πιθανόν η πιο γνήσια επικοινωνία με το παιδί γίνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σίγουρα όχι με λεκτικό τρόπο.

Όσο μεγαλώνει το παιδί τόσο λιγότερο του μιλάμε και τόσο περισσότερο απαιτούμε. Μια αναπτυσσόμενη χώρα που διατυμπανίζει πως θέλει να δώσει τα πάντα στα παιδιά της , δεν δίνει το στοιχειώδη χρόνο να μιλήσουν .